«محوطه باستاني شوش» به عنوان هجدهمين اثر ايران در يونسکو به ثبت رسيد.
محوطه باستاني شوش سومين اثر از خوزستان است که ثبت جهاني شد چراکه پيشتر از آن محوطه تاريخي «چغازنبيل» و «سازههاي آبي ـ تاريخي شوشتر» نيز به جهانيان معرفي شدهاند.
از اين قرار ميتوان خوزستان را با سه اثر ثبت جهاني پرچمدار ميراث جهاني ايران دانست.
... و اما شاهکارهايي که خوزستان را بيشتر به جهان شناساند:
«شهر باستاني شوش» از مراکز تمدن قديم، از معروفترين شهرهاي دنيا، پايتخت چند هزار ساله مملکت عيلام و همچنين پايتخت زمستاني امپراطوري هخامنشي بوده است. حمزه اصفهاني شوش را چنين توصيف نموده: «شوش به معني شهر زيبا، باصفا، خوب و لطيف.» در تورات و در قاموس موسي درباره شوش آمده است: «شوشن يا شوشان در عبري زنبق بوده، در يونان سوسناي ميگفتند و نامهاي ديگرش «سوسا» «سوس» بوده. قسمت بزرگي از ولايت شوش و عيلام را هم «سوسيانا» يا «سوزيانا» ميگفتند. شوش يا شوشن نام همه گياهان تيره سنبل و زنبق و نرگس و اسپرغم به شمار ميرود. شوش در قرون وسطي آباد و مرکزي بزرگ براي خوزستان بوده است که در آن روزگار چندين شهر، آبادي و حومه داشته و در آن شهر قلعهاي محکم و قديمي، بازارهايي با شکوه و مسجدي با ستونهاي گرد وجود داشتهاند. اين شهر به داشتن منسوجات ابريشمي خام، ترنج، انار و نيشکر معروف بوده است. آرامگاه دانيال نبي (ع) در شهر شوش واقع گرديده است. شوش در دوره اسلامي نيز مدتها از شهرهاي پرجمعيت و پررونق بود. هنگامي که مرکز خوزستان به اهواز منتقل شد شوش کمکم اهميت خود را از دست داد. در طبقات پايينتر اين شهر آثاري به دست آمده که باستان شناسان آنها را مربوط به هشت هزار سال پيش ميدانند.
«محوطه تاريخي چغازنبيل» در شوش نخستين اثر تاريخي بود که در 19 ارديبهشت 1358 و با تلاشهاي مرحوم شهريار عدل در فهرست ميراث جهاني به ثبت رسيد. اهميت اين محوطهي تاريخي به عنوان مهمترين اثر بجايمانده از دوران حکومت ايلامي، قدمت ٣٠٠٠ سالهي آن همراه با جاذبههاي طبيعي از جمله عوامل مؤثر در به ثبترسيدن اين مجموعه بهعنوان ميراث جهاني بودهاند.
فرسايش طبيعي و خسارتهاي ناشي از جنگ ايران و عراق، آسيبهاي فراواني را متوجه اين شهر کهن کرد. براي جلوگيري از تخريب هر چه بيشتر اين منطقه، در سال ١٩٩٨ ميلادي، توافقي بين سازمان ميراث فرهنگي ايران، يونسکو، بنياد اعتباري ژاپن و مؤسسهي «کراتره» فرانسه (مؤسسهي بينالمللي حفاظت از بناهاي خشتي)، براي اجراي طرح مطالعاتي حفاظت و مرمت محوطهي تاريخي چغازنبيل در زمينههاي مختلف علمي صورت گرفت. در راستاي اجراي اين طرح، يک پايگاه دائمي پژوهشي شامل آزمايشگاه، بخش حفاظت و مرمت، کتابخانه، بخش رايانهاي و بخش مطالعات سفال در قسمت اداري موزهي هفتتپه ايجاد و تجهيز شده است.
«سازههاي آبي ـ تاريخي شوشتر» دهمين بناي جهاني ايران است که در سال 1388 در فهرست يونسکو به ثبت رسيد.
پروژه بزرگ مطالعه، حفاظت و مرمت محوطه آسيابهاي شوشتر (آبشارها) از سال 1377 توسط سازمان ميراث فرهنگي، بمنظور نجات بخشي يکي از محوطههاي تاريخي در معرض خطر آغاز به فعاليت کرد و پس از آن از سال 1381 پايگاه ميراث فرهنگي سازه هاي آبي تاريخي شوشتر با هدف مطالعه و پژوهش پيرامون سازه هاي آبي تاريخي اين منطقه و کشور و همچنين ساماندهي، حفاظت و مرمت و معرفي مجموعه آثار تاريخي شوشتر تشکيل شد.