چاپ

خوزستان آنلاین - اهواز - مسجدسلیمان که اولین فواره های نفت در خاورمیانه را در حدود 110 سال پیش میزبانی کرد، اکنون شکوه دوران گذشته را از دست داده و با مشکلاتی بی شمار دست و پنجه نرم می کند.

ساعت پنج بامداد روز پنجم خردادماه سال 1287 کاوشگران نفت به رهبری «ژرژ برنارد زینولدز» انگلیسی در عمق 360 متری زمین پس از سال ها کاوش در مناطق غربی مثل چیاسرخ و جنوبی ایران مثل دشت شیمبار و مسجدسلیمان به نفت رسیدند و فواره های نفت برای اولین بار در منطقه ای از خاورمیانه تا ارتفاع 15 متری، به صورت جوشان از دل زمین جهیدن گرفت.
جشن و سرور و پایکوبی انگلیسی های کاوشگر به همراه بومی های محلی پس از فواره نفت، نوید تولد تمدنی جدید و ایجاد شهری باشکوه در مسجدسلیمان به واسطه رسیدن به نفت را می داد و اتفاقا رینولدز پس از فارغ شدن از ارسال تلگراف خود به بریتانیا و «ویلیام ناکس دارسی»، مالک شرکت کاوشگر نفت و سرمایه گذار اصلی این عملیات مبنی بر رسیدن به نفت، به سرعت مقدمات ساخت منازل برای کارکنان شرکت نفت، ایجاد اماکن رفاهی نظیر سینما، باشگاه های ورزشی و رفاهی و ساخت پارک و ایجاد شهری جدید برای راهبری عملیات اکتشاف و استخراج نفت را طرح ریزی کرد و اینگونه بود که اولین نشانه های شهرنشینی در 110 سال پیش در نقطه ای از جنوب ایران کلید خورد.
مسجدسلیمان به سرعت به شهری پیشرفته و مدرن با داشتن ده ها منطقه تفریحی و رفاهی همچنین کانونی برای اشتغال و درآمدزایی برای کشور ایران و حتی کشور انگلستان تبدیل شد و افراد بسیاری از نقاط مختلف ایران و حتی هندی ها و پاکستان ها برای اشتغال به این شهر سرازیر شدند.
شاید به مخیله هیچ کس خطور نمی کرد که این شهر جدیدالتاسیس در سال 1397 به شهری با مشکلات عدیده برای زندگی عادی تبدیل شود و شاید بسیاری از کسانیکه برای کسب شغلی پردرآمد به این شهر مهاجرت کردند فکر روزی را نمی کردند که فرزندان و نوادگان آنان با اشتیاق کامل مهاجرت از این شهر را به سکونت در آن ترجیح دهند و مسجدسلیمان به روزی برسد که با کاهش جمعیت مواجه شود، اما واقعیت این است که مسجدسلیمان امروز به چنین وضعی دچار شده است.
پس از کاهش ذخایر نفت در مسجدسلیمان به واسطه استخراج بی محابای نفت توسط انگلیسی ها از مخازن این شهر، شرکت نفت مرکزیت خود را که سال ها پس از اکتشاف نفت در این شهر مستقر کرده بود را به اهواز و حتی آبادان منتقل کرد و اینگونه افت و افول یک قدرت نفتی اجرایی شد و با خروج انگلیسی ها از آن شهر بسیاری از اماکنی که باعث ایجاد نشاط و پویایی در شهر می شد به خرابه تبدیل شد.
هرچه ذخایر نفت در این شهر کم می شد، نشانه های ویرانی در چهره MIS ( لقبی که انگلیسی ها به مسجدسلیمان داده بودند) بیشتر نمایان می شد و این سقوط تا جایی پیش رفت که مسجدسلیمان که اولین نشانه های شهرنشینی در کشور در آن ظهور یافت از در اختیار داشتن کمترین امکانات یک زندگی ساده شهری بی نصیب شد و بسیاری از ساکنان آن در آرزوی مهاجرت از این شهر رویایی هستند.
مشکل اصلی مسجدسلیمان تشکیل آن بر مبنای فعالیت های نفتی بود و بعد از کاهش ذخایر نفتی اصولا دیگر توجیهی در رسیدگی به این شهر از سوی شرکت نفت ایران احساس نمی شد و شهری که همه کاره اش صنعت نفت بود به منطقه ای بدون متولی تبدیل شد در حالیکه در این زمان بسیاری از شهرهای ایران با اتکا بر اعتبارات ناشی از نفت استخراج شده از این شهر دارای تشکیلات منسجم برای اداره یک شهر و ایجاد شغل پایدار شده بودند.
مشکل بعدی مسجدسلیمان این بود که با کاهش فعالیتهای نفتی در آن و انتقال مراکز اداری و مدیریتی شرکت نفت به اهواز، موج جدیدی از نسل جوان بیکار در این شهر به وجود آمد و متاسفانه این وضعیت هم اکنون شدت بیشتری پیدا کرده و بیکاری در این شهر به یک معضل اساسی تبدیل شده به گونه ای که آمار بیکاری در این شهر یکی از بالاترین نرخ های بیکاری کشور است.
علت بیکاری بالا در مسجدسلیمان هم این است که به دلیل فعالیت های گسترده صنعت نفت در این شهر کسی به فکر ایجاد کارخانجات و مشاغل مولد نیفتاد و نبود اماکنی برای اشتغالزایی تاکنون نیز ادامه دارد و فعالیتهای شرکت بهره برداری نفت و گاز مسجدسلیمان در این شهر جوابگوی خیل عظیم بیکاران این شهر نیست.
مشکل دیگر مسجدسلیمان این است که به دلیل اینکه لایه زیرزمینی آسماری در این شهر با یک بالارفتگی مواجه شده، موجب شده نفت در نقاط بسیاری از این شهر به صورت جوشان از دل زمین نشت کند و باعث ایجاد مخاطرات فراوانی برای مردم ساکن این نقاط باشد.
شرکت نفت هم در طرحی اقدام به خرید اینگونه مناطق و جابجایی مناطق آلوده به نفت کرد ولی این کار هم مشکلاتی به دنبال داشت و خریدهای اولیه صورت گرفته باعث شد قیمت خانه ها در مسجدسلیمان به شکل سرسام آوری بالا برود و کسانی که در مرحله بعد اقدام به واگذاری خانه های خود کردند به مبلغی دست پیدا کردند که برای خرید یک خانه محقر هم کافی نیست و این موضوع باعث ایجاد نارضایتی هایی در این شهر شد که تا به امروز ادامه دارد.
شهرداری شهر مسجدسلیمان به دلیل فقر حاکم بر مردم و منطقه فاقد درآمد کافی است و از خدمت رسانی به این شهر عاجز مانده است و هم اکنون شرکت بهره برداری نفت و گاز مسجدسلیمان نقش شهرداری این منطقه را ایفا می کند و اگر مساعدت های مالی این شرکت و پروژه های اجرا شده شهری، فرهنگی و ورزشی آن نبود، معلوم نبود مردم مسجدسلیمان چگونه باید به زندگی خود در این شهر ادامه می دادند.
این مشکلات اما آنجا باعث نگرانی شدیدتر است که با یک حساب سرانگشتی متوجه می شویم که حدود 80 درصد بودجه ایران و فعالیت های کشور به درآمدهای نفتی متکی است و با احتساب اینکه ایران در نهایت تا چند دهه دیگر دارای ذخایر نفتی قابل استحصال است، اتکای بیش از حد به نفت و درآمدهای آن بسیار نگران کننده تر می شود. بنابراین باید با کاهش اتکا به نفت و درآمدهای ناشی از آن از تکرار آینده دلخراش مسجدسلیمان و نفت سفید برای کل کشور جلوگیری کنیم.