بزرگنمايي:

خوزستان آنلاین - اهواز - بالغ بر یک میلیون و 200 هزار هکتار از زمین های خوزستان را بیابان تشکیل داده که نقش مهمی در ایجاد پدیده گرد و غبار در این استان دارند و گفته می شود بین 30 تا 40 درصد این گرد و غبارها منشا داخلی دارند.
به گزارش ایرنا خوزستان بیش از 15 سال است که درگیر پدیده گردو غبار است اما توفان گرد و غبار بهمن 95 که باعث قطع آب و برق در تعدادی از شهرهای خوزستان شد، مساله گرد و غبار را وارد مرحله جدیدی کرد.
در پی این حادثه، هیات دولت طرح کوتاه مدت و بلندمدت مهار کانون های گرد و غبار در خوزستان را شامل نهالکاری و آبرسانی به کانون های بحرانی مصوب و اجرایی کرد.
بزرگترین کانون گردو غبار خوزستان با 113هزار هکتار در جنوب شرق اهواز قرار دارد که همین کانون عامل عمده ورود گردو غبار به شهر اهواز است.
پس از توفان گردو غبار بهمن پارسال، کار بیابان زدایی و کاشت نهال در کانون های بیابانی اهواز به ویژه جنوب شرق اهواز شدت گرفت. در این مرحله یک میلیون و 300 هزار اصله نهال کشت شد که غالب آنها کهور پاکستانی، گز، اکالیپتوس، آتریپلکس و ... بودند.
با این وجود بسیاری از فعالان محیط زیست کاشت نهال در این منطقه بیابانی را به دلیل شوری بالای زمین و دوری از منابع آب را نه به لحاظ اقتصادی به صرفه می دانند و نه به نتیجه آن خوشبین هستند.
در روزهای گذشته برخی از انجمن ها و فعالان محیط زیست با انتشار تصاویر خشک شدن نهال های کاشته شده در کانون بیابانی جنوب شرق اهواز بار دیگر به شیوه طرح های بیابان زدایی انتقاد کردند.
** کاسبان گرد و غبار ، پدیده ای جدید در خوزستان
دبیر انجمن دوستداران طبیعت و محیط زیست خوزستان تنها راهکار پایدار حل معضل گرد و غبار را رهاسازی آب جلگه خوزستان شامل حقابه دشت ها، زمین های کشاورزی و تالاب ها دانست و گفت: نهال کاری زمانی می تواند موثر باشد که برای آن نیز حقابه در نظر گرفته شود.
هژیر کیانی با بیان اینکه تامین آب برای این نهال ها همچنان در هاله ای از ابهام است ادامه داد: میانگین تبخیر در خوزستان 2 هزار میلیمتر است همچنین با بادهای داغ و آب و هوای خشک روبه رو هستیم که تمام این عوامل مانع کاشت و رشد نهال هستند.
پژوهشگر حوزه محیط زیست مدعی شد: هزینه کاشت نهال در هر هکتار حدود 50 تا 70 میلیون ریال است که بیشتر توسط شرکت هایی انجام می شود که هیچ تخصصی در این حوزه ندارند.
وی مساله گرد و غبار را عامل پدید آمدن افرادی به گفته وی "کاسبان ریزگرد" عنوان کرد و ادامه داد: شرکت های بزرگ غیربومی در این حوزه کار می کنند.
کیانی با اشاره به اینکه کانون های گرد و غبار و مستعد آن، بالغ بر یک میلیون هکتار است گفت: بر اساس آمار تا 500 هکتار از نهال کاری انجام شده از بین رفته که تلف شدن منابع دولتی است.
وی ادامه داد: اکنون این پرسش مطرح است که طرح مبارزه با گرد و غبار فقط شامل دشت های خوزستان است یا ذخیره گاه های ارزشمند اکولوژیکی که پایه تولید آب و سد بزرگی برای تولید گرد و غبار است را هم شامل می شود.
دبیر انجمن دوستداران طبیعت و محیط زیست خوزستان گفت: برخی از وجود آب مازاد در خوزستان سخن می گویند درحالی که به لحاظ علمی هیچ آب مازادی در طبیعت وجود ندارد. هم اکنون رودخانه کارون در کمترین میزان آورد خود در طول 50 سال گذشته قرار دارد.
** به کاشت نهال در کانون جنوب شرق خوشبین نیستم
نماینده سازمان های مردم نهاد محیط زیستی و منابع طبیعی اهواز نیز در گفت و گو با ایرنا یادآور شد: در کاشت نهال تلفات 20 تا 30 درصدی به دلیل شوری زمین، کم آبی، آفات و بیماری ها و... طبیعی است اما تلفات بیش از این مقدار نیازمند بررسی است.
مهرزاد مفتاحی مهم ترین عامل خشک شدن نهال ها را کم آبی دانست و افزود: طرح بیابان زدایی در جنوب شرق اهواز به صورت فوری صورت گرفته است.
وی با اشاره به اینکه به آینده اجرای این طرح در کانون های جنوب شرق اهواز خوشبین نیستم خاطر نشان کرد: موثرترین راه، رهاسازی آب در این زمین هاست است زیرا از زمان های گذشته این زمین ها آبگیر بوده اند.
مفتاحی کاشت نهال را نابودی ثروت و به نوعی دوباره کاری عنوان کرد.
** پیشرفت 75درصدی طرح نهال کاری در جنوب شرق اهواز
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری اهواز در گفت و گو با ایرنا کانون جنوب شرق اهواز را بزرگترین و بحرانی ترین کانون گردو غبار دانست و اظهار کرد: در این عرصه با بحران آب و شوری خاک روبه رو بودیم.
فرزاد امین با بیان اینکه در برخی نقاط پیشرفت بالای 90 درصدی را در طرح کاشت نهال داشتیم، افزود: در کانون جنوب شرق اهواز به دلیل مشکلات بیان شده پیشرفت حدود 60 درصد مطلوب است که در مجموع به این درصد رسیده ایم.
وی درخصوص انتقادات فعالان محیط زیست به خشک شدن نهال ها در این کانون توضیح داد: تصاویر منتشر شده مبنی بر خشک شدن نهال ها، از زمین هایی گرفته شده که پارسال حفر شده اما در آنها اصلا نهالی کاشته نشده است.
امین یادآور شد: پارسال بالغ بر چهارهزار هکتار عرصه به بسیج و سپاه پاسدارن تحویل داده شد که حدود هزار و 500 هکتار کشت شده و به دلیل کمبود نهال 2 هزار و 500 هکتار برای امسال باقی ماند اما همان سال گذشته بخش های زیادی از زمین ها را حفاری و برای امسال آماده کردند که حال برخی مدعی خشک شدن نهال در آنها شده اند.
وی ادامه داد:در برخی عرصه های نزدیک به کانال آب به دلیل آنکه مشکل تامین آب کمتر بود علاوه بر رشد 250 اصله نهال، بیش از هزار اصله درختچه گز هم به صورت خودجوش رشد کرد و در برخی نقاط به دلیل نبود دسترسی سریع به آب پیشرفت 60درصدی را شاهد بودیم اما به صورت میانگین می توان گفت طرح کاشت نهال در کانون های جنوب شرق اهواز پیشرفت بالای 75درصدی داشته است.
مسئول اداره آموزش، ترویج و مشارکت های مردمی منابع طبیعی خوزستان نیز با بیان این مطلب که عرصه های موجود در جنوب شرق اهواز با شوری بالای زمین و گرمای بسیار روبه رو هستند اظهار کرد: پارسال به دلیل اجرای فوری این طرح، میزان تلفات نهال ها مقداری افزایش یافت.
محمدعلی کلی افزود: برخی از فعالان محیط زیست ادعا کرده اند که نهال های 27 هکتار از چهار هزار و 200 هکتار کشت شده در پارسال خشک شده اند. حتی اگر این ادعا صحیح باشد به نسبت حجم کاری صورت گرفته رقم بالایی نیست چون از منظر ما پیشرفت 50 درصدی در این بخش مطلوب است.
وی به مشارکت مردم در اجرای این طرح اشاره و خاطر نشان کرد: اداره کل منابع طبیعی خوزستان این آمادگی را دارد که برای شفاف سازی اذهان عمومی بازدیدی از روند اجرای طرح بیابان زدایی در کانون جنوب شرق اهواز برگزار کند.
بر اساس مطالعات، مساحت کانون های فرسایش بادی و ماسه های روان در خوزستان 280 هزار هکتار و وسعت کانون های رُسی 350 هزار هکتار است. که کانون های رسی، بحرانی معرفی شده اند. حدود 40 هزار هکتار از این کانون ها در جنوب و شرق اهواز کانون های فوق بحرانی هستند که در اولویت طرح مقابله با ریزگرد قرار دارد و از بهمن پارسال عملیات مهار کانون ها در آنها آغاز شده است.
وزیر جهادکشاورزی مهر امسال در بازدید از کانون های جنوب شرق اهواز با ابراز امیدواری از حل شدن مشکل گرد و غبار این کانون در 2 سال آینده گفته بود: امید است تا دو سال آینده این معضل به شکل کامل برطرف شود به طوری که اگر در آینده توفانی هم در منطقه بود با این گیاهان کاشته شده، مردم شهر اهواز به جای گردو غبار از هوای مطبوع و تلطیف شده برخوردار باشند.
حال باید منتظر ماند و دید مشکل بیش از 15 ساله گرد و غبار در خوزستان در 2 سال آینده حل می شود یا خیر؟
9887/ 6037
گزارشگر: ندا رضاپور ** انتشار دهنده: عبدالحمید راجی